Lezers willen in tijden van snel en nepnieuws op de hoogte blijven, maar worden onvoldoende met de neus op het juiste boek gedrukt. Veel non-fictieboeken hebben een grote maatschappelijke impact, maar krijgen niet de erkenning die ze verdienen. En auteurs werken jaren aan hun onderwerp, zonder de grote bekroning te kunnen verdienen waar fictieschrijvers nu kans op maken.
De Prijs voor het Belangrijkste Boek van het Jaar verandert dat. De prijs zet non-fictie in de spotlights, helpt met een geldbedrag auteurs bij het realiseren van nieuw werk en brengt een maatschappelijk gesprek op gang. Waarom is dit boek belangrijk? Wat kunnen we hier nu van leren? En hoe kan een boek het verschil maken?
Het belangrijkste boek van het jaar is hét boek dat je moet lezen om de tijd te vatten. Het is relevant, brengt een maatschappelijke discussie op gang, legt een ontwikkeling bloot en biedt een nieuw perspectief.
Welk boek het ‘belangrijkste boek van het jaar’ is, valt niet te kwantificeren. Dat valt alleen te beargumenteren. Vandaar dat de Prijs voor het Belangrijkste Boek van het Jaar een juryprijs is. De vijf juryleden, die kennis van non-fictie hebben en een stem in het publieke debat, bepalen welk boek het belangrijkste boek van het jaar is − of zou moeten zijn. De jury kiest nauwgezet uit de ingezonden titels een longlist van vijftien titels, daarna een shortlist van vijf en daarna een winnaar.
Mijn ontelbare identiteiten van Sinan Çankaya, dat precies toen de Black Lives Matter-protesten op hun hoogtepunt waren, liet zien hoe gelaagd het begrip identiteit is.
Of Revolusi, van David Van Reybrouck, dat meedogenloos oude beelden van de dekolonisatiestrijd doorprikt.
En Het is oorlog maar niemand die het ziet van Huib Modderkolk, dat laat zien hoe slecht we zijn voorbereid op de gevaren van het digitale tijdperk.
Elk jaar verschijnen er boeken die mensen anders doen kijken − daarvoor is de Prijs voor het Belangrijkste Boek van het Jaar.
Er zijn heel mooie prijzen voor deelgebieden binnen non-fictie, zoals voor journalistieke boeken, voor geschiedenisboeken, voor politieke boeken, maar voor non-fictie als geheel is er momenteel geen grote prijs in Nederland en Vlaanderen. Als je een roman schrijft, kun je de Libris Literatuur Prijs winnen, om de Boekenbon Literatuurprijs of de Boon te winnen moet je de concurrentie aan met fictietitels. Voor de NS Publieksprijs moet het boek al een bestseller zijn. Met de Prijs voor het Belangrijkste Boek van het Jaar heeft non-fictie een eigen grote, prestigieuze prijs die het de erkenning geeft die het verdient.
De prijs wordt beheerd door de Stichting Prijs voor het Belangrijkste Boek van het Jaar. Het bestuur van deze stichting bestaat uit Thomas van Neerbos, Ebissé Rouw, Lily Schim van der Loeff, Maya Shamir en Jessica Swinkels. De organisatie van de prijs is in handen van Aylin Özalp.
De prijs is geïnitieerd door Mireille Berman (Nederlands Letterenfonds), Andreas Jonkers (De Correspondent Uitgevers), Milou Klein Lankhorst (De Correspondent Uitgevers) en Haye Koningsveld (De Bezige Bij). Zij vonden het tijd voor een grote prijs voor non-fictie, die dit groeiende genre in de spotlights zet. De initiators hebben geen invloed op de keuze van de juryleden, de genomineerde boeken en de winnaar.
Partners van de prijs zijn ontwerpbureau TIN, het Letterenfonds, de European Press Prize en De Standaard Boekhandels. Mediapartner is Knack Magazine.
De Prijs voor het Belangrijkste Boek is is mede tot stand gekomen met een startsubsidie van het Nederlands Letterenfonds. De financiering van de prijs komt van het Lira Fonds en een aantal bedrijven en particulieren die anoniem willen blijven.
