Europa kende na de Tweede Wereldoorlog een periode van grote vooruitgang  gekenmerkt door toenemende gelijkheid, stijgende productiviteit, expansie van het onderwijs en fundamentele wetenschappelijke en technologische doorbraken. Maar in  de jaren zeventig begon het tij te keren. In de eerste periode was het beleid gericht op  de gemeenschap; in de tweede was het (neo)liberaal. De productiviteit slabakte en de  ongelijkheid en crisisgevoeligheid van de economie namen toe.

Het nieuwe neoliberale regime droeg bij tot instabiliteit in Afrika en het Midden Oosten, tot massale illegale migratie ook. In tal van westerse landen groeide de interne verdeeldheid.

Sinds 2008 is dit regime in diepe crisis. De vertrouwde vormen van  gemeenschapsdenken – christendemocratie en sociaaldemocratie – zijn inmiddels  zodanig geliberaliseerd dat zij niet in staat blijken terug te keren naar een beleid  gestoeld op gemeenschapsdenken. Die taak valt vandaag het nationalisme te beurt.