Juryrapport Prijs voor het Belangrijkste Boek van het Jaar 2022
De Prijs voor het Belangrijkste Boek van het Jaar wil het lezen van non-fictie stimuleren en het maatschappelijk belang van non-fictie tonen én vieren. Non-fictie biedt lezers diepgang, maar kan tegelijkertijd meeslepend zijn. Het vertelt verhalen die misschien nog nooit verteld zijn, of verhalen die het verdienen om nogmaals vanuit een ander perspectief verteld te worden. Dat dat nodig is blijkt: non-fictie heeft de laatste jaren een grote opmars gemaakt, en is zelfs het op één na grootst groeiende genre.
Aan de jury van de eerste editie van deze prijs de zware taak om één boek als winnaar aan te wijzen. Wij, Miriam Rasch, Saskia de Coster, Ivan de Vadder, Nadia Bouras en Simon Demeulemeester stelden uit bijna 400 inzendingen een shortlist van vijf titels samen, waaruit het Belangrijkste Boek van het Jaar 2022 gekozen moest worden.
De boeken op de shortlist nemen hun lezer even serieus als de problematiek die ze bespreken. In een tijd van clickbait en ontlezing laten de auteurs zien wat boeken kunnen doen en betekenen. De auteurs maken grote, maatschappelijke kwesties inzichtelijk door juist lokale, historische of persoonlijke verhalen te vertellen. We zien hoe het verleden het heden heeft gevormd en hoe kennis daarvan gereedschap biedt voor de toekomst. Hoe belangrijk het is om in de chaotische, door crises voortgedreven wereld kennis te nemen van grote politieke belangen en de spelers daarin, en hoe ontzettend goed het is dat deze auteurs die kennis voor ons openen. Door gedegen onderzoek te doen en door meeslepend te schrijven.
Shortlist 2022
Stuk voor stuk zijn de boeken op de shortlist boeken die een groot en breed lezerspubliek verdienen. De shortlist van 2022 bestaat uit:
Wendelmoet Boersema, Gronings goud, Ambo|Anthos (NL)
Van de eerste gaspijp die in de jaren zestig in een woning in Wassenaar uit de vloer steekt, tot het geopolitieke steekspel rondom energie dat de wereld op dit moment in zijn greep houdt: Wendelmoet Boersma weet het ogenschijnlijk abstracte en niet direct tot de verbeelding sprekende onderwerp tot een ijzingwekkend en zeer inzichtelijk boek te smeden.
Sophie van Gool, Waarom vrouwen minder verdienen, Business Contact (NL)
We geloven graag dat in ons bevoorrechte deel van de wereld de gelijkheid tussen mannen en vrouwen een feit is. Sophie van Gool ontdekte in haar eigen werkomgeving dat de emancipatie nog lang niet voltooid is. De feiten én ervaringen van vrouwen vertellen een ander verhaal. In haar vlot geschreven aanklacht laat ze zien waarom dat niet alleen absurd en onrechtvaardig is, maar ook een probleem van iedereen.
Tom Naegels, Nieuw België, Uitgeverij Lannoo (BE)
Tom Naegels heeft in België het eerste complete overzicht geschreven van alle maatschappelijke en politieke debatten in Vlaanderen. Een welkom werk na dertig jaar in cirkels debatteren over een onderwerp dat nooit van de politieke agenda verdwijnt.
Roline Redmond, De Doorsons, De Arbeiderspers (NL)
Roline Redmond neemt je mee op een persoonlijke zoektocht naar haar familiegeschiedenis, die verstrengeld is met de geschiedenis van de slavernij in Suriname. Hoe doe je onderzoek naar zo’n geschiedenis van mensen die maar mondjesmaat in de archieven werden opgenomen? Een zeer relevante vraag in deze tijd waarin de koloniale geschiedenis tegen een nieuw licht wordt gehouden. Het levert een ontroerend en meeslepend portret op van een heel gewone en toch bijzondere familie.
Sander Rietveld, Nieuwe kruisvaarders, Prometheus (NL)
Wat is de rol van het conservatieve Christendom in de hedendaagse politiek? Sander Rietveld dook in de rechtse politieke subculturen op christelijke leest en laat in zijn analyse zien hoe wijdvertakt de invloed is van lobbygroepen, geldschieters en internationale ideologisch gevormde netwerken. Een ijzingwekkend boek dat je anders laat kijken naar het huidige politieke landschap.
De winnaar: het Belangrijkste Boek van het Jaar 2022
Het Belangrijkste Boek van het Jaar is een boek dat je nu moet lezen om deze tijd te begrijpen; het is relevant, invloedrijk en biedt een nieuw perspectief. Het is niet alleen gebaseerd op diepgaand onderzoek, maar ook nog eens origineel en uitstekend geschreven.
De winnaar van de Prijs voor het Belangrijkste Boek van het Jaar 2022 is ‘Nieuw België, een migratiegeschiedenis’ van Tom Naegels.
Met een kritische, empathische, en nooit vooringenomen blik beschrijft Tom Naegels hoe in de loop van de twintigste eeuw migratie in West-Europa werd vormgegeven, door de politiek en onder druk van werkgevers die goedkope arbeidskrachten verlangden voor vaak hard fysiek, weinig aantrekkelijk werk. Naegels schreef een grondig geresearcht, meeslepend verteld en prachtig uitgegeven boek dat ook buiten ‘Nieuw België’ brede weerklank verdient.
Er zijn maar weinig debatten die zo vaak terugkomen als het migratiedebat. Feitelijk verdwijnt het debat hierover nooit van het toneel, zowel in België als in Nederland. Op basis van een gedegen onderzoek reconstrueert Tom Naegels de migratiegeschiedenis van België. Uit soms gortdroog archiefmateriaal vist hij juist dat ene menselijke verhaal dat alles duidelijk maakt. Naegels levert daarmee de broodnodige historische basis voor de hedendaagse discussie over migratie. Een gedeelde geschiedenis die iets vertelt over het gedeelde heden.
